Karta z historii Pomorza – 10 IX 1056 – Zwycięstwo Luciców pod Przecławą

Rok 1055 stał pod znakiem chorągwi Swarożyca – wybuchło kolejne antyniemieckie powstanie Luciców, którzy rok później najechali ziemie saskie. W odpowiedzi na spustoszenie jakiego dokonali w Dolnej Saksonii i na północnym pograniczu cesarz Henryk III Salicki wysłał przeciwko Słowianom wyprawę odwetową pod dowództwem margrabiego Marchii Północnej Wilhelma i grafa Dytryka I z Katlenburga.

10 września 1056 roku potężna armia saska, ufna w niewątpliwe zwycięstwo, przekracza Łabę stanowiącą naturalną granicę dwóch światów kulturowych, rozpoczynając właściwie kolejną krucjatę przeciwko pogańskim Lucicom. W pobliżu grodu Przecława czekają siły Związku Lucickiego. Tu, w widłach Haweli (Hoboli) i Łaby, przychodzi do walki, śmiertelnego wręcz starcia w polu. Męstwo i zaciekłość obu stron jednakie, możliwe, że liczebność równa, choć słowiańskie uzbrojenie zapewne nieco słabsze – zwycięstwo przypada Słowianom…

Otoczeni, zepchnięci ku rzece Sasi zostają niemal doszczętnie wybici lub zatopieni. Margrabia Wilhelm poległ, polegli też wszyscy towarzyszący mu książęta. Mało kto uszedł z życiem z pola bitwy. Przecława to pogrom. To – jak określiła Zofia Kossak-Szczucka – „bój na miarę Grunwaldu, obalającego potęgę krzyżacką czy na miarę bitwy pod Azincourt, co oddała pół Francji we władanie Anglii, na miarę boju pod Kałką, gdzie upadło państwo ruskie”. To punkt, od którego może nastąpić zasadniczy zwrot historii, przypieczętowany układ sił, który Wieleci zapoczątkowali wielkim powstaniem 983 roku.

Źródła niewiele mówią o Przecławie, stąd nie znamy strat po stronie Słowian, imion wodzów ani czy byli akurat sprzymierzeni z Pomorzanami. Jednakże to zapewne na wieść o rozbiciu armii saskiej cesarz, przebywający w Italii, dostał udaru i zmarł 5 października. Lucice byli wtedy u szczytu potęgi. Niestety kiedy chwila największego zagrożenia minęła, zjednoczone na czas wojny plemiona zaodrzańskie powróciły do waśni pomiędzy sobą, podżegane przez pogranicznych margrabiów. Kilka lat po zwycięskiej bitwie doszło do rozłamu w Związku Lucickim, który wykorzystali Sasi zdobywając – zimą 1067/1068 lucicką stolicę Radogoszcz, niszcząc znajdującą się w niej świątynię Swarożyca.

Rys. Okolica bitwy pod Przecławą na mapie ziem Luciców według Wolfganga Brüske.