Karta z historii Pomorza – 2 II 1492 – Ślub Bogusława X z Anną Jagiellonką

Ciągłe wojny z Rzeszą niemiecką doprowadziły do tego, że państwo Bogusława X miało zewsząd wrogów. Książę musiał się więc ratować układem pokojowym i małżeństwem w 1477 roku z córką elektora brandenburskiego – Małgorzatą Hohenzollern, co tylko krótkotrwale zapewniło polepszenie stosunków z Brandenburgią. Bogusław X (1454-1523) pochłonięty wieloma latami walk i sprawami kraju nie zauważał, że jego żona spiskuje przeciw niemu na rzecz swoich pobratymców. Z tych względów została odsunięta od męża, a w konsekwencji miała umrzeć „ze zgryzoty”. Po przedwczesnej śmierci Małgorzaty w 1489 roku i odbyciu żałoby, książę podjął starania o kolejne małżeństwo.

W młodości Bogusław X przebywał na polskim dworze, więc tam też skierował wzrok w swoich planach małżeńskich już na przełomie lat 1489/1490. Jego wybranką została Anna (1476-1503), córka Kazimierza Jagiellończyka, która wśród królewskich córek wyróżniała się urodą, wdziękiem i zaletami umysłu. Wspaniały ślub i huczne wesele odbyło się 2 lutego 1491 roku w Szczecinie (7 marca 1490 roku odbył się ślub per procura). Wstępując w związek małżeński Bogusław miał 37 lat, a królewna polska niespełna 15 lat. W czasie prawie dwunastoletniego pożycia małżeńskiego, Anna urodziła ośmioro potomków: Annę, Jerzego I, Kazimierza, Elżbietę, Barnima, Zofię, Barnima XI i Ottona. Zamek szczeciński, a w ślad za nim inne pomorskie dwory, rozbrzmiewały polską pieśnią i muzyką. Poprzez małżeństwo z Anną stał się Bogusław X szwagrem trzech, kolejno po sobie panujących, królów Polski: Jana I Olbrachta (1459-1501), Aleksandra Jagiellończyka (1461-1506) i Zygmunta I Starego (1467-1548).

Małżeństwo to znacząco przyczyniło się do umocnienia związków Polski z Pomorzem Gryfitów. Książę bardzo kochał swą młodą żonę. Zachowało się kilka listów, które pisał do niej z pielgrzymki do Ziemi Świętej w latach 1496-1498. W jednym z nich tak wyraził swą miłość i tęsknotę za Anną: „My będziemy mieli więcej uciechy z sobą, niźli okręt stutysięcznej pojemności zdolny jest unieść liści różanych, niźli ziarenek piasku w morzu i niźli wody przepływa przez tamę w Darłowie”. Czas podróży męża do Palestyny księżna Anna spędziła na zamku darłowskim pod opieką swojej świekry, której obawiali się nie tylko Krzyżacy, ale i Brandenburczycy. W Darłowie Anna była świadkiem największej powodzi morskiej w dziejach Pomorza, która 16 września w pamiętnym roku 1497 zalała miasto. Dużą część swojego królewskiego posagu (32 tysiące guldenów węgierskich) księżna przeznaczyła na pomoc dla ludzi, którzy ucierpieli w czasie tego tzw. potopu. Zmarła we Wkryujściu 12 sierpnia 1503 roku, mając zaledwie 27 lat. Została pochowana w klasztorze Eldena pod Greifswaldem.

Rys. Wizerunek Bogusława X z pierwszą i drugą żoną na gobelinie autorstwa Heleny Gałkowskiej pt. „Poczet książąt pomorskich” z 1970-1971 roku, prezentowanym w Sali Rycerskiej Zamku Książąt Pomorskich w Słupsku.