Pomorze i Gryfici
Pomorskie księstwo Gryfitów leżało w historycznej Słowiańszczyźnie północno-zachodniej, nazywanej często nadbałtycką (wliczając w to Połabie). Wraz z największym etnosem słowiańskim przypadającym na VI wiek tereny te zasiedlały liczne plemiona zasięgiem swym dochodzące do rzeki Łaby i Zatoki Kilońskiej oraz Wendlandu. Stąd też w historiografii pojawia się nazwa „Wielkie Pomorze”. Najbardziej rozpoznawalnymi tutaj plemionami Słowian byli Obodrzyci tworzący pierwsze księstwo, związek plemion Wieletów-Luciców, Ranowie z Rugii, Wolinianie, Wagrowie i ogólniej Pomorzanie, z którymi często utożsamiani etnicznie i kulturowo są Kaszubi. Z nimi zaś, za sprawą używanej od XIII wieku tytulatury kaszubskiej – książęta Gryfici.
Nazwę Pomorze odnajdziemy w źródłach pisanych w 1046 roku. „Annales Altahenses maiores” odnotowują Pomorzan i postać ich księcia Zemuzila, do dziś wywołującego spory historyków. Krainę od dolnej Odry ku Bałtykowi i Wiśle określano często mianem topograficzno-geograficznym w znaczeniu: ziemie „przy-morzu”.
Według mapy Księstwa Pomorskiego E. Lubinusa, Pomorze to przestrzeń po obu stronach Odry, a dokładniej od rzeki Reknicy (Recknitz) na zachodzie, po Łebę na wschodzie i Jezioro Żarnowieckie, od południa dziedziny pomorskie kończyły się na wysokości rozlewisk i bagien Noteci odcinających Wielkopolskę. Według nomenklatury niemieckiej mamy tutaj do czynienia z: Pomorzem Przednim/Meklemburgią, Pomorzem Głównym i Pomorzem Tylnym. Dalej zaś – już poza państwem Gryfitów – rozpościerało się Pomorze Wschodnie, czyli Gdańskie bądź Nadwiślańskie.
Nazwę Pomorze nadali w dobie swoich podbojów na tym terenie Polanie i w XI oraz XII wieku utrzymywała się niepodzielnie. Dopiero w pierwszej połowie XIII wieku pojawiła się nazwa etniczna Kaszubi i nazwa antropogeograficzna: Kaszuby. Tą nazwą posługiwali się odtąd książęta zachodniej połaci Pomorza, natomiast w połaci wschodniej, nadwiślańskiej utrzymywała się przez cały czas, aż do wymarcia miejscowej dynastii, w tytulaturze nazwa: Pomorza i Pomorzan. W użyciu nadal było to określenie najogólniejsze dla całego Pomorza, natomiast dla całej strefy nadbałtyckiej: Slavia-Słowiańszczyzna i Niem.: Wenden/Slavi-Słowianie. Tak interpretuje to wybitny pomorzoznawca Gerard Labuda.
Księstwo Gryfitów powstałe w XII stuleciu rozpościerało się więc na części dawnych zaodrzańskich ziem Luciców i dzisiejszym Pomorzu Zachodnim m.in. ze Słupskiem na wschodzie i Szczecinkiem na południu.
Zapraszamy do Zamku Książąt Pomorskich celem zobaczenia pamiątek po ostatnich książętach pomorskich oraz do lektury artykułów traktujących o dziedzictwie Pomorza i Gryfitów.
