Karta z historii Pomorza – 17 VII 1307 – Układ w Lędowie

Gdy Władysław Łokietek został uznany księciem zwierzchnim na Pomorzu w 1306 roku i zaczął wizytować te ziemie, wojewodą pomorskim był Piotr Święca, „który takoż i kanclerzem dziedzicznym był w kraju i ze dwanaście domen miał w zarządzie” (Kantzow, „Pomerania”). Podlegały mu podówczas tereny w rejonie Gdańska. Między władcą Polskim a rodem namiestnika pomorskiego doszło do poróżnienia, wynikłego z prawa książęcego zwanego “stanem”. Sprowadzało się to do utrzymania dworu książęcego i jego urzędników, posłańców i służby w czasie podróży – przez ludność danego regionu. Wprawdzie obowiązek ten zanikał już w XIV wieku, to Święca odebrał jego kolejne wykonawstwo, czynienie starań ku temuż i obecność króla jako pomniejszenie swojej rangi w kwestiach władzy. Miał zatem przekazać Łokietkowi, że wydał wiele pieniędzy w obronie kraju, które ten powinien mu zwrócić, co spotkało się z ociąganiem ze strony Władysława I, który najwyraźniej żadnych pieniędzy oddawać nie chciał (za Kantzowem). Nieco wcześniej stanął on też po stronie biskupa kujawskiego, na rzecz którego kazał Święcom wypłacić pokaźne odszkodowanie (B. Śliwiński). Na domiar wszystkiego urzędy na Pomorzu nadawane były rycerzom z innych dzielnic Polski.

Dlatego pomimo wcześniejszych antagonizmów, Piotr Święca z Nowego zawarł układ z margrabiami brandenburskimi: Hermannem i Waldemarem, którym podarowane zostało: Pomorze Słupskie i Gdańskie. Bracia Święcowie zachowując swoje urzędy i włości (pozostali np. kasztelanami na Słupsku), stali się lennikami nowych władców, którym podlegała już Ziemia Sławieńska i z władztwem swym podchodzili aż pod Ustkę. Święcowie zrezygnowali z walki z nimi, przestając tym samym reprezentować interesy Łokietka. Po tajnych rokowaniach doszło do spotkania na granicy – w Lędowie. Lenno Święców obejmowało: Darłowo i Sławno, Polanów, Tucholę i Nowe oraz ziemie, które przynależą do tych grodów. W zamian zobowiązani byli do niesienia zbrojnego wsparcia margrabiom.

Układ z 17 lipca 1307 roku wiele zmienił. Ziemia Słupska odpadła od Korony, a w rok później Brandenburczycy przy udziale rycerstwa słupskiego ruszyli na Gdańsk. Ostatecznie to Krzyżacy zajęli Gdańsk i Pomorze wschodnie, co trwało do 1466 roku.

Rys. Plaża w Lędowie dzisiaj