Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku
zaprasza na wystawę
„Inspirowani naturą. Rękodzieło Indian Amazonii. W hołdzie Borysowi Malkinowi”
Młyn Zamkowy
12 kwietnia - 29 września 2019 rok
Wernisaż odbędzie się 12 kwietnia 2019 r. o godz. 12.00 w Młynie Zamkowym.
Połączony będzie z oprowadzaniem kuratorskim.
Kuratorem wystawy jest p. Katarzyna Findlik z Muzeum Narodowego w Szczecinie.
Muzeum Narodowe w Szczecinie posiada w swej kolekcji półtora tysiąca obiektów pochodzących z Ameryki Południowej. Pomysł na wystawę prezentującą amazońskie zbiory zrodził się z okazji obchodzonego dwa lata temu jubileuszu setnej rocznicy urodzin Borysa Malkina (1917–2009), wybitnego polskiego kolekcjonera, etnologa i badacza kultur Ameryki Łacińskiej. Ekspozycja jest okazją do upamiętnienia jego osoby. Amerykanista ten w latach 1953–1994 uczestniczył w kilkudziesięciu wyprawach dokumentujących życie 42. grup etnicznych. Poświęcił się antropologii „naglącej”, dziedzinie badań zajmującej się natychmiastową rejestracją i analizą zagrożonych zanikiem kultur. Większość kultur zbadanych i udokumentowanych przez niego przeszła tak silny proces akulturacji, iż zebrane kolekcje i materiały fotograficzne są jedynymi dowodami ich tradycyjnej kultury.
Działalność Borysa Malkina wpłynęła na rozwój amerykańskich zbiorów etnograficznych wielu muzeów obu Ameryk i Europy, w tym także Polski. Był kolekcjonerem, który gromadził z wielką rzetelnością i kompetencją, nie tylko wytwory kultury materialnej, ale również okazy herpetologiczne oraz entomologiczne dla muzeów i instytucji o kierunku przyrodniczym. Rozmachu, z jakim działał, nie da się porównać do innych pracujących w terenie badaczy-etnologów. Udało mu się pozyskać wytwory tradycyjne, dziś już unikatowe. Zebrane przez niego kolekcje etnograficzne liczące około 17 500 obiektów mają ogromną wartość naukową. Największy zbiór eksponatów etnograficznych znajduje się w Museum der Kulturen w Bazylei w Szwajcarii (3520 sztuk), w Glenbow Museum w Calgary w Kanadzie (2953 sztuk) oraz w American Museum of Natural History w Nowym Jorku w Stanach Zjednoczonych (925 sztuk). Muzeum Narodowe w Szczecinie posiada w swej kolekcji około 150 eksponatów zgromadzonych przez Borysa Malkina w latach 60. i 70. ubiegłego wieku. Przywiezione przez badacza okazy reprezentują ponad 30 różnych grup indiańskich, m.in. Noanamá, Sibundoy, Kofán i Yuco-Motilones z Kolumbii oraz Tukúna z Brazylii.
Prezentowane na wystawie eksponaty i fotografie, wykonane przez Borysa Malkina, reprezentują ponad 20 różnych grup indiańskich, m.in. Ye’kuana, E’ñepá, Piaroa i Hoti z Wenezueli, Shipibo i Campa z Peru, Kofán z Kolumbii i Ekwadoru, Carajá i Tapirapé z Brazylii oraz Tukúna z Brazylii, Peru i Kolumbii. Wystawa ma na celu ukazanie rzemiosła Indian Amazonii z perspektywy otaczającej ich natury, wpływającej na charakterystyczny kształt ich kultury. Wytwory miejscowego rękodzieła są przedmiotami typowo użytkowymi, często bywają też produktami jednorazowymi. Inspirowani naturą Indianie pozyskują i korzystają z materiałów dostępnych w ich środowisku: piór, nasion, kości zwierzęcych, tapy (tworzywa pozyskiwanego z wewnętrznej kory drzew i krzewów, zmiękczanego w procesie moczenia i tłuczenia), drewna, trzciny, liści palmowych, bawełny, gliny, żywicy i wielu innych. Tworzą z nich broń, biżuterię, stroje, maski obrzędowe, ceramiczne naczynia, różnej wielkości kosze, tace, prasy, wszystkie przedmioty potrzebne im do funkcjonowania. Prezentowane obiekty poza cechami użytkowymi spełniają również walory estetyczne. Wielobarwne naszyjniki noszone przez wszystkich: dzieci, kobiety i mężczyzn czy bogato zdobione ozdoby z piór, służące do dekoracji uszu, głowy, przegrody nosowej, świadczą o potrzebie otaczania się pięknymi przedmiotami i umiejętności tworzenia atrakcyjnych artefaktów. Ukazane eksponaty poprzez ornamentykę i kompozycję opowiadają również historie związane z indiańską kosmologią i mitologią.
Wszystkie prezentowane na wystawie obiekty pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie.
